شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى ھەققىدە
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى (ETGE) ، يەنى شەرقىي تۈركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيىتىنىڭ سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى بولسا، دېموكراتىك ھالدا سايلاپ چىقىلغان، شەرقىي تۈركىستان ۋە ئۇنىڭ خەلقىگە ۋەكىللىك قىلىدىغان رەسمىي ئورگاندۇر.
1949-يىلى 22-دېكاربىدا، خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مۇستەقىل شەرقىي تۇركىستان جۇمھۇرىيىتىنى گۇمران قىلىشى بىلەن، يۇقىرى دەرىجىلىك ئەسكەرلەر ۋە ھۆكۈمەت ئەمەلدارلىرىنى ئۆزئىچىگە ئالغان نۇرغۇنلىغان شەرقىي تۈركىستانلىقلار سوۋىت ئىتتىپاقىغا قېچىپ كەتتى. خىتاي شەرقىي تۈركىستاننى ئىگەللىۋالغان نەچچە ئون يىلدىن بېرى، كۆپلىگەن شەرقىي تۈركىستان تەشكىلاتلىرى ئەمەلىي بىر ھۆكۈمەت رولىنى ئېلىپ مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇلارنى رەسمىي بىر سۈرگۈندى ھۆكۈمەت قاتارىدا ئېتىراپ قىلىپ ئىگە بولىدىغان دوستانە بىرەر دۆلەت تاپالمىدى.
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى 2004-يىلى 14-سىنتەبىر كۈنى ۋاشېڭتون د.س دا، كەڭ شەرقىي تۈركىستان خەلقىگە ۋە شەرقىي تۈركىستانلىق گىراژدانلاردىن تەركىب تاپقان شەرقىي تۈركىستان تەشكىلاتلىرىغا ۋەكىللىق قىلىدىغان داڭلىق ئۇيغۇر، قازاق ۋە شەرقىي تۈركىستانلىق رەھبەرلەر ۋە شۇنداقلا شەرقىي تۈركىستان مىللىي كونگىرەس (ETNC) تەرىپىدىن رەسمىي سۈرگۈندى ھۆكۈمەت قىلىپ قۇرۇپ چىقىلدى.
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى ئۆزىنىڭ ۋەكىللەر پارلامېنتى بار بولغان بىر دېموكراتىك گەۋدە. پارلامېنتنىڭ ئاساسىي رەھبەرلىرىدىن—رەئىس، مۇئاۋىن رەئىس، باش مېنىستېر، پارلامېنت باشلىقى ۋە مۇئاۋىن پالامېنت باشلىقى قاتارلىقلار شەرقىي تۈركىستان گىراژدانلىرىدىن تەركىب تاپقان پارلامېنت ئەزالىرى چوڭ كېڭىشىدە دېمىكۇراتىك ھالدا سايلاپ چىقىلغان.
باش مېنىستېر بولسا پارلامېنت باشلىقى ۋە مۇئاۋىن پالامېنت باشلىقىنىڭ ماقۇللىقى بىلەن ھۆكۈمەتنىڭ كابىنېتىنى تەشكىل قىلىدۇ. پارلامېنت ئەزالىرى ئايرىم-ئايرىم ھالدا ئۆزلىرى تۇرۇشلۇق دۆلەتلەردىكى شەرقىي تۈركىستان جەمئىيەتلىرى تەرىپىدىن سايلىنىدۇ. سايلام تۆت يىلدا بىر قېتىم ئېلىپ بېرىلىدىغان بولۇپ، ھەممە پارلامېنت ئەزالىرى تۆت يىللىق تۈزۈم بويىچە ۋەزىپە ئۆتەيدۇ ۋە تۆت يىلدىن كېيىن قايتا سايلانسا بولىدۇ.
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى پۈتۈن دۇنيادىكى كۆپلىگەن شەرقىي تۈركىستان ۋە ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى بىلەن قۇيۇق مۇناسىۋەت ئورنۇتۇپ ۋە يېقىندىن ھەمكارلىشىپ، شەرقىي تۈركىستان ۋە ئۇنىڭ خەلقى ئۈچۈن مۇستەقىللىق، كىشىلىك ھوقۇق، دىنىي ئەركىنلىك ۋە دېموكراتىيەنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈچۈن تىنىچلىق بىلەن خىزمەت قىلماقتا.
تارىخى
1949 – يىلى دېكابىر خىتايلار شەرقىي تۈركىستاننى ئىستېلا قىلغاندىن كېيىنكى يەتمىش يىلدىن بۇيان، شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى ئىشغالىيەت ئاستىدىكى دۆلىتىمىز ۋە خەلقىمىز دۇچ كەلگەن سىساسىي ئۆزگىرىشلەرگە ئاكتىپ ماسلىشىپ كەلمەكتە. ھۆكۈمەت تەركىبىنىڭ كۆپ خللىقى بىلەن، شەرقىي تۈركىستان دۆلىتى ۋە خەلقىنىڭ كۈچلۈك ئاۋازى بولۇپ كەلدى.
November 2019
ETGE's 8th General Assembly
The East Turkistan Government in Exile and its Parliament in Exile held its 8th General Assembly in Washington, DC. A new administration headed by Prime Minister Salih Hudayar and President Ghulam Osman Yaghma was elected into office.
October 2018
ETGE's Extraordinary Meeting
The East Turkistan Government in Exile and its Parliament in Exile held an extraordinary meeting in Mugla, Turkey to impeach its then President Mr. Ahmatjan Osman for violating the Constitution and elected Mr. Ghulam Osman Yaghma in his place as the Acting President.
November 2015
ETGE's 7th General Assembly
The East Turkistan Government in Exile and its Parliament in Exile held its 7th General Assembly in Tokyo, Japan.
14 September 2004
Establishment of the ETGE
The East Turkistan Government in Exile was formally established, with its headquarters in Washington DC, to advocate for the restoration of East Turkistan's independence following the dissolution of the East Turkistan National Congress [Center].
October 1999
Splintering of the East Turkistan National Congress
The East Turkistan National Congress [Center] which had been established in 1992 relocates to Munich, Germany from Istanbul, Turkey and begins to splinter as some Uyghurs with historical ties to China became heavily involved in the organization and argued against independence and instead began to advocate for autonomy and human rights under China.
14 December 1992
Establishment of the East Turkistan National Congress
Leaders of the various East Turkistani organizations, including the East Turkistan National Committe, from across the world convened in Istanbul, Turkey to create a unified body to struggle for the restoration of East Turkistan's independence.
1969
United Revolutionary Front of East Turkistan
In 1969, military officers of the former East Turkistan Republic (1944-1949) established the United Revolutionary Front of East Turkistan in Almaty under the leadership of Yusupbek Mukhlisi of the East Turkistan National Committee (National Committee for Eastern Turkistan) to struggle to regain East Turkistan's independence.
1962
East Turkistan National Committee
Following a failed uprising in April 1962, over 60,000 Uyghurs and Kazakhs, including former East Turkistan Republic officials, flee to the Soviet Union. Former ETR officials establish the East Turkistan National Committee (National Committee for Eastern Turkistan) acting as a de-facto government in exile.
22 December 1949
Overthrowal of the East Turkistan Republic
On December 22, 1949 the East Turkistan Republic was formally overthrown by the People's Republic of China with the incorporation of the East Turkistan National Army into the PLA's 5th Army Corps.
Government Policy Statement
- The overall mission of the East Turkistan Government in Exile is to end China’s occupation and colonization of our Homeland and restore the independence of East Turkistan as a secular, pluralistic, and democratic Republic that guarantees Human Rights and Freedom for all.
- The East Turkistan Government in Exile intends to use all available resources to engage in diplomacy, as allowed under international law, to advance the interests of East Turkistan and its people.
- The East Turkistan Government in Exile opposes terrorism in all forms, including state terrorism perpetrated by China and its forces against East Turkistan and its people.
- The East Turkistan Government in Exile seeks to develop friendly relations with all governments, organizations, and individuals sympathetic to the plight of East Turkistan and its people.
- The East Turkistan Government in Exile calls on all governments, organizations, and leaders to recognize China’s atrocities as genocide and recognize East Turkistan as an Occupied Country.
- The East Turkistan Government in Exile is not affiliated with, nor is it in contact with any militant, jihadist, or any other groups and organizations involved in violent conflict in any part of the world.
- The East Turkistan Government in Exile does not view any country, government, or people, other than the government of China and its forces, as hostile to and (or) enemies of East Turkistan and its people.