باياناتنامە: (دەرھال
تارقىتىلىدۇ)
2023، 19-يانۋار
contact@east-turkistan.net
+1 202 599 2244, Ext: 1
www.East-Turkistan.net
بۈگۈن چۈشتىن بۇرۇن، شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى
(ETGE) ۋە
شەرقىي تۈركىستان مىللىي ھەرىكىتى (ETNM) ۋاشىنگىتوندىكى دۆلەتلىك
مەتبۇئاتتا مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنى ئۆتكۈزۈپ، ئامېرىكا ھۆكۈمىتىنىڭ خىتاينىڭ ئۇيغۇر،
قازاق، قىرغىز ۋە باشقا تۈركىي خەلقلەرگە قاراتقان قىرغىنچىلىقىنى رەسمىي تونۇغانلىقىنىڭ
ئىككى يىللىقىنى خاتىرىلىدى.
ئاق تاشلىق كىتاب: «شەرقىي
تۈركىستان ئەزەلدىن خىتاينىڭ بىر قىسمى ئەمەس: مۇستەقىللىقىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئالدىمىزدىكى بىردىنبىر يول» خۇلاسە
چىقىرىپ مۇنداق دېدى: شەرقىي تۈركىستاننىڭ مۇستەقىللىقىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈچۈن، خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ
شەرقىي تۈركىستاندا ئېلىپ بېرىلىۋاتقان ئىرقىي
قىرغىنچىلىقىنى ئاخىرلاشتۇرۇش ۋە ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىز ۋە شەرقىي تۈركىستاندىكى باشقا مىللەتلەرنىڭ مۇستەقىللىقى،
كىشىلىك ھوقۇقى ۋە مەۋجۇتلۇقىغا كاپالەتلىك
قىلىش تەلەپ قىلىنىدۇ. «ئاق تاشلىق كىتاب» نىڭ مەزمۇنىغا قارىغاندا، خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاندىكى ئۇيغۇر ۋە باشقا تۈركىي خەلقلىرىگە
قارىتىلغان ئىرقىي قىرغىنچىلىقىنىڭ تۈپ سەۋەبى
خىتاينىڭ مۇستەملىكىسى ۋە دۆلەتنى ئىشغال قىلىشىدۇر.
ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى شەرقىي تۈركىستان
سۈرگۈندى ھۆكۈمىتىنىڭ پرېزىدېنتى غۇلام ياغمانىڭ سۆز قىلىشى بىلەن باشلاندى. ئۇ مۇنداق دېدى:
«بۇ دوكلات شەرقىي تۈركىستان زىمىنى خىتاي تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنغىنىغا 73 يىل بولغىنىدا
ئېلان قىلىندى. خىتاي مۇستەملىكىچىلىك ۋە ئىرقىي قىرغىنچىلىق ئارقىلىق شەرقىي
تۈركىستاننىڭ مەدەنىيەت، ئېتنىك، تارىخى، دىنىي ۋە مىللىي كىملىكىنى يوقىتىشنى مەقسەت
قىلغاندا، تارىخىي پاكىتلارنى بۇرمىلاش ۋە ساختا ئۇچۇرلارنى تارقىتىش ھەرىكىتى تېخىمۇ
كۈچەيدى.»
«بۇ دوكلاتنىڭ مەقسىتى شەرقىي
تۈركىستان توغرىسىدىكى يالغان ئۇچۇرلارغا قارشى تۇرۇش ئۈچۈن ئىسپات بىلەن تەمىنلەش. شەرقىي
تۈركىستان سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ ۋەكىلى بولۇش سۈپىتى بىلەن، ھەر
قانداق پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ، ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە، ھەر قانداق جاي ۋە شارائىتتا خاتا، يالغان
تەشۋىقاتلارغا رەددىيە بېرىشى كېرەك» دېدى
پرېزىدېنت غۇلام ئەپەندىم.
پرېزىدېنت
غولام ياغمانىڭ سۆزىدىن كېيىن ، شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى
ھۆكۈمىتى مۇۋەققەت
تاشقى ئىشلار مىنىستىرى دوكتور ئەزىز سۇلايمان شەرقىي تۈركىستان، ئۇنىڭ خەلقى ۋە نوپۇسى
ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچە بەردى. دوكتور ئەزىز سۇلايماننىڭ ئېيتىشىچە، «گەرچە خىتاي ھۆكۈمىتى قەدىمدىن
تارتىپ شەرقىي تۈركىستانغا «ئىگىدارلىق
ھوقۇقى» دېگەن قانۇنسىز دەۋا قىلغان بولسىمۇ، لېكىن خىتاينىڭ
شەرقىي تۈركىستاننى كونترول قىلىشى ۋە بىرلىشىشى 1949-يىلىنىڭ ئاخىرلىرىدا شەرقىي
تۈركىستانغا تاجاۋۇز قىلىپ ئىشغال قىلغاندىن كېيىن باشلانغان.
ئۇ دوكلاتنىڭ نوپۇس قىسمىنى
تەكىتلەپ مۇنداق دېدى: «تارىخىي نوپۇس سانلىق مەلۇماتى ۋە باشقا ئىشەنچلىك سانلىق
مەلۇماتلارغا ئاساسلانغاندا، خىتاي 2016-يىلى ئۇيغۇرلار ۋە باشقا تۈركىي
مىللەتلەرگە قارىتا رەسمىي ئىرقىي قىرغىنچىلىق باشلىتىشتىن ئىلگىرى شەرقىي
تۈركىستاندىكى تۈركىي نوپۇس 40 مىليوندىن ئېشىپ كەتكەن بولۇشى مۇمكىن.
خىتاي ھۆكۈمەت تاراتقۇسى شىنخۇا
ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، خىتاي ھۆكۈمىتى 2016-يىلىدىن 2017-يىلىغىچە
شەرقىي تۈركىستاندىكى 36 مىليون ئادەمنىڭ DNA
ئەۋرىشكىسىنى يىغقان.
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى
ھۆكۈمىتى ئىستراتېگىيە مەسلىھەتچىسى دوكتور مەمتىمىن ئەلا نۆۋەتتە داۋاملىشىۋاتقان
ئۇيغۇرلار ئىرقىي قىرغىنچىلىقى ھەققىدە مۇنداق دېدى: «خەلقئارا جەمئىيەت خىتاينىڭ ئىشغال
ئاستىدا قالغان شەرقىي تۈركىستاندىكى مىليونلىغان ئۇيغۇرلار، قازاق، قىرغىزلار ۋە
باشقا تۈركىي خەلقلەرنى كەڭ كۆلەمدە تۇتقۇن قىلىش، ئىرقىي قىرغىنچىلىق ۋە قۇل
قىلىش جىنايىتىگە قارشى ھەقىقىي ئەھمىيەتلىك ھەرىكەت قوللانمىدى.
شەرقىي تۈركىستان سۈرگۈندى
ھۆكۈمىتى باش
مىنىستىرى سالىھ خۇدايار خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستانلىقلارغا قاراتقان
ئۇچۇر-ئاخبارات چەكلەش ۋە تەتۈر تەشۋىقات ھەرىكىتىنى ئەيبلەپ مۇنداق دېدى: «خىتاي
ھۆكۈمىتى ئۇزۇندىن بۇيان شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ ئۆز مۇستەقىللىقىنى قايتىدىن
تىكلەش تىرىشچانلىقىغا بۇزغۇنچىلىق قىلىش ئۈچۈن (قولچوماقچىلىرى بىلەن)
ھەمكارلىشىش ۋە پاكىتنى رەت قىلىش ئىستراتېگىيەسىنى يۈرگۈزۈپ كەلدى.
ئۇ
يەنە خەلقئارا جەمئىيەتنى شەرقىي تۈركىستاننىڭ مۇستەقىللىقىنى قوللاشقا دەۋەت قىلىپ،
مۇنداق دېدى: «شەرقىي تۈركىستان شەرقىي سۈرگۈندى ھۆكۈمىتى خەلقئارانى شەرقىي تۈركىستاننىڭ
مۇستەقىللىقىنى ئېتىراپ قىلىشقا ۋە شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ ئەركىن ۋە مۇستەقىل دۆلەت
بولۇش ھوقۇقىنى قوللاشقا چاقىرىدۇ.»
ئىلگىرى بېيجىڭدا ياردەمچى
ئارمىيە ئەمەلدارى بولغان ئامېرىكا ئارمىيىسىنىڭ پېنسىيەگە چىققان ئوفىتسېرى بېن
لوۋسېن ئەپەندى مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىنىڭ ئاخىرىدا، شەرقىي تۈركىستاننىڭ
ئامېرىكا ۋە باشقا دېموكراتىك دۆلەتلەر ئۈچۈن نەقەدەر مۇھىملىقىنى چۈشەندۈردى. ئۇ
شەرقىي تۈركىستاننىڭ ئورنىنى ئېتىراپ قىلىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەپ: «ئامېرىكا
پارلامېنتى، شۇنداقلا دېموكراتىك دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى پارلامېنتلار ۋە
قانۇن چىقارغۇچىلار شەرقىي تۈركىستاننىڭ بېسىۋېلىنغان دۆلەت ئىكەنلىكىنى ئىتىراپ
يېتىشى كېرەك» دېدى.
لوسېن ئەپەندى سۆزىنى: «بىز
شەرقىي تۈركىستاننى ئۇلارنىڭ كۈنلەرنىڭ بىرىدە يۇرتىنى قايتۇرۇۋېلىشىنى ئۈمىد
قىلىپ، تىبەتلەرنى قوللىغاندەك قوللايلى» دەپ ئاخىرلاشتۇردى.
